Op dinsdag 24 januari 2023 hebben we een online leerbijeenkomst georganiseerd in het kader van het Aanvalsplan Landschap: wat betekent de ambitie van 10% groenblauwe dooradering van het landelijke gebied voor de provincies, en hoe kunnen zij vormgeven aan deze doelstelling? In deze verkennende bijeenkomst kwamen allerlei aspecten van het speelveld aan bod. In een eventuele vervolgbijeenkomst kan een aantal onderwerpen verder worden verdiept.
Zie hier voor het verslag, met daarin linkjes naar de presentaties en de antwoorden op de vragen in de chat.
INTRODUCTIE
Het Aanvalsplan Landschap
Op 28 september 2022 is het Aanvalsplan Landschap gelanceerd door een brede coalitie van maatschappelijke en overheidspartijen verenigd in Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Doel is om 10% van het landelijk gebied in te richten met groene en blauwe landschapselementen. Dit verhoogt de landschappelijke kwaliteit en diversiteit van het Nederlandse landschap en draagt bij aan het halen van de Europese verplichtingen rondom biodiversiteit, de klimaatopgave en schoon water. Ook levert het een belangrijke bijdrage aan natuurinclusieve landbouw door de maatschappelijke diensten die worden geleverd te belonen. In 2030 moet de helft van de ambitie zijn gerealiseerd. Uiterlijk in 2050 moet het groenblauwe raamwerk klaar zijn.
10% Groenblauwe dooradering in beleid en uitvoering van provincies
Via het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) wordt het Aanvalsplan Landschap concreet gemaakt, met doelen, instrumenten en geld. Implementatie van 10% groenblauwe dooradering is een bouwsteen voor de gebiedsgerichte aanpak van het NPLG die momenteel door de provincies wordt opgepakt. Het realiseren van landschapselementen kan worden gekoppeld aan opgaven voor natuur, water, klimaat, natuurinclusieve landbouw, recreatie, etc. die ook instrumenten en financiële mogelijkheden met zich meebrengen.
Doel van de bijeenkomst
In deze bijeenkomst zijn we ingegaan op hoe provincies de doelstelling van 10% groenblauwe dooradering kunnen realiseren. Wat is de concrete opgave, hoe kan de doelstelling worden geoperationaliseerd, welke keuzes kunnen er worden gemaakt (bijv. gebiedsdekkend of prioritaire gebieden), welke instrumenten, financieringsmogelijkheden en meekoppelkansen vanuit andere opgaven zijn er, en welke dilemma’s en obstakels komen provincies daarbij tegen?
De leerbijeenkomst was bedoeld voor provinciemedewerkers die met elkaar willen uitwisselen over hoe de doelstelling van 10% groenblauwe dooradering kan worden gerealiseerd en wat daarbij komt kijken. Dit kan zijn vanuit betrokkenheid bij (gebiedsprocessen binnen) het NPLG, natuur en landschap, natuurinclusieve landbouw, water en klimaat, cultuurhistorische waarden, leefomgeving, ruimtelijke kwaliteit, etc.
PROGRAMMA
12:55 Digitale inloop
13:00 Welkom en toelichting op programma
Door voorzitter Marcel Pleijte (Wageningen Environmental Research)
13:05 Introductie Aanvalsplan Landschap
Jan Janse (coördinator Aanvalsplan Landschap) vertelde over wat de opgave precies inhoudt, wat er onder groenblauwe dooradering c.q. landschapselementen wordt verstaan en wat leidende principes zijn.
13:15 10% Groenblauwe dooradering in het NPLG
Dorith Vermunt (ministerie LNV) vertelde over hoe de doelstelling van 10% groenblauwe dooradering concreet moet worden gemaakt via het NPLG en welke instrumenten en financieringsmogelijkheden (NPLG, GLB, ANLb etc.) daarbij kunnen worden ingezet.
13:35 Waar staan provincies nu? Methodes om de uitgangssituatie te bepalen
John van Smaalen (provincie Gelderland) vertelde over de ervaringen met het inventariseren van het percentage groenblauwe dooradering met behulp van beeldtechnieken in een gezamenlijk project van Gelderland en Overijssel. Irene Bouwma en Hans Roelofsen (WENR) reflecteerden vanuit twee andere projecten gerelateerd aan het Aanvalsplan Landschap.
14:10 Voorbeeld uit de provinciale praktijk
Jeanet Bok (provincie Utrecht) vertelde over hoe de provincie Utrecht groenblauwe dooradering concreet realiseert via een provinciaal landschapsfonds en het ANLb, en hoe de provincie de resterende opgave via het PPLG gaat oppakken.
14:35 Reflectie en discussie over vervolgvragen
Reflectie over vragen, kansen en dilemma’s zoals: Hoe kan deze ambitie worden verbonden met andere opgaven zoals biodiversiteit, klimaat en groene verstedelijking? Hoe kunnen bestaande en nieuwe regelingen en fondsen worden benut, en welke meekoppelkansen met instrumenten vanuit andere opgaven zijn er? Hoe kan de keuze voor prioritaire gebieden worden gemaakt? Hoe kan de doelstelling op basis van vrijwilligheid met andere partijen en grondeigenaren worden gerealiseerd? Hoe kan worden gemeten en gemonitord? Et cetera. Dit gezamenlijke gesprek is een opstap om de invulling van een verdiepende vervolgbijeenkomst verder vorm te kunnen geven.
14:55 Samenvatting en afronding door voorzitter
15:00 Einde